Γυναίκες και επιχειρηματικότητα

Έρευνες δείχνουν ότι ορισμένα γυναικεία χαρακτηριστικά και εμπειρίες μπορεί να είναι πίσω από την επιλογή των γυναικών να γίνουν «κοινωνικοί» επιχειρηματίες.

Όσο περισσότερo τα πράγματα αλλάζουν, τόσο περισσότερο παραμένουν τα ίδια για τους επιχειρηματίες του Διαδικτύου. Σύμφωνα με νέες μελέτες, οι αυτοαπασχολούμενες γυναίκες που εργάζονται σε ψηφιακό περιβάλλον, όπως το blogging ή το μάρκετινγκ και ακολουθούν το δικό τους γυναικείο τρόπο προσέγγισης της αγοράς, ανήκουν στη κατηγορία των «κοινωνικών» επιχειρηματιών ή social entrepreneurs. Πιο συγκεριμένα, οι γυναίκες εμφανίζουν χαρακτηριστικά μετριοφροσύνης, κοινωνικότητας και “απόλαυσης” στο τρόπο εργασίας- τους ίδιους χαρακτηρισμούς που ισχύουν δηλαδή και για τις γυναίκες στις off-line επιχειρηματικές εργασίες.

Και παρότι παρατηρούμε αύξηση της γυναικείας επιχειρηματικότητας στην ψηφιακή εποχή, αυτές οι επιχειρηματικές κατηγορίες τείνουν να είναι πολύ φεμινισμένες, πράγμα που σημαίνει ότι οι ιεραρχίες των φύλων και οι ανισότητες στον κόσμο της εργασίας παραμένουν. Οι γυναικοκρατούμενες αυτές κατηγορίες έχουν να κάνουν κυρίως με το blogging, τη γραφή, τη ψυχαγωγία και το μάρκετινγκ. Εξετάζοντας ένα ευρύ φάσμα γυναικών με αυτόν τον επαγγελματικό προσδιορισμό, θα μπορούσε κανείς να παρατηρήσει το πως οι γυναίκες χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα λεγόμενα δηλαδή social media, για να διευθύνουν τις επιχειρήσεις τους αλλά και το πως αντιλαμβάνονται την επιχειρηματικότητα και τη σχέση τους με αυτήν. Οι περισσότερες από αυτές τις γυναίκες, δραστηριοποιούνται σε πλατφόρμες κοινωνικών μέσων όπως το Facebook, το Instagram, το Twitter και το Pinterest.

Η ικανοποίηση και η προσωπική ανάπτυξη αποτελούν τα σημαντικότερα κίνητρα ενασχόλησης της γυναίκας με το «επιχειρείν». Οι γυναίκες επιχειρηματίες του ψηφιακού κόσμου, νιώθουν δεσμευμένες να χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την οικοδόμηση των εταιρειών τους με χαμηλό συνήθως κόστος. Καλλιεργούν στενές σχέσεις με το κοινό, τους συνεργάτες και τους πελάτες, και μοιράζονται τη προσωπική τους ζωή σε ένα επαγγελματικό πλαίσιο.

Το μοντέλο των ψηφιακών επιχειρήσεων προσελκύει γυναίκες σε όλο και μεγαλύτερο ποσοστό, με το 38% των ψηφιακών επιχειρήσεων να κατευθύνονται πλέον από αυτές. Γιατί λοιπόν οι περισσότερες γυναίκες επιχειρηματίες επιλέγουν τις ψηφιακές επιχειρήσεις έναντι των παραδοσιακών επιχειρηματικών μοντέλων; Η διερεύνηση των διαφορών μεταξύ ανδρών και γυναικών κατά την εκκίνηση νέων επιχειρήσεων θα μπορούσε να φωτίσει το ζήτημα.

Οι εμπειρογνώμονες περιγράφουν τον επιτυχημένο «κοινωνικό» επιχειρηματία ως καινοτόμο, ευκαιριακό, παθιασμένο, καλό πληροφοριοδότη, έναν άνθρωπο που προβλέπει το ρίσκο, έναν ισχυρό ηγέτη, επινοητικό και ισχυρογνώμων με γνώση και εξειδίκευση στον επιλεγμένο τομέα.

Η κάλυψη όλων αυτών των κριτηρίων φυσικά είναι σπάνια. Υπάρχουν ατέλειωτοι συνδυασμοί αυτών των χαρακτηριστικών, τα οποία σίγουρα δεν αφορούν ένα από τα δύο μόνο φύλα. Αρκετές μελέτες δείχνουν ότι οι επιτυχημένοι επιχειρηματίες παρουσιάζουν παρόμοια χαρακτηριστηκά από πολλές απόψεις, ανεξαρτήτως φύλου. Ωστόσο, η πλειοψηφία των αποτελεσμάτων αποκαλύπτει ορισμένες διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών όσον αφορά τον τρόπο προσέγγισης και ανάπτυξης μια επιχείρησης, την πρόσβαση στη χρηματοδότηση αλλά και την αυτοπεποίθηση που παρουσιάζουν στο τρόπο διαχείρησης της εξουσίας τα δύο φύλα.

• Προσέγγιση του κινδύνου και της ανάπτυξης:

Οι άνδρες τείνουν να κάνουν περισσότερες έρευνες για τον εντοπισμό των επιχειρηματικών ευκαιριών. Είναι πιο πιθανό να ξεκινήσουν μια επιχείρηση με κέρδη στο μυαλό τους και έχουν υψηλότερες προσδοκίες για την επιχείρησή τους όσον αφορά το χρήμα, το μέγεθος και το ρυθμό ανάπτυξης. Επίσης, το ρίσκο αποτυχίας είναι συχνότερο στους άνδρες επιχειρηματίες.

Οι γυναίκες από την άλλη, συνήθως ξεκινούν επιχειρήσεις για να αποκτήσουν καλύτερη ισορροπία στην επαγγελματική και οικογενειακή τους ζωή: ο πλούτος δεν είναι ο κύριος στόχος ή ο οδηγός τους. Οι γυναίκες τείνουν να προτιμούν τις ευκαιρίες χαμηλότερου κινδύνου, με μικρότερες αποδόσεις, λιγότερους υπαλλήλους και μια πιο γεωγραφικά ελεγχόμενη πελατειακή βάση. Παρά τις περιορισμένες τροχιές ανάπτυξης συγκριτικά με τους άνδρες, οι γυναίκες επιχειρηματίες είναι πιο πιθανό να κερδίσουν ‘‘υπαρκτά’’ έσοδα και να προσφέρουν στους εργαζόμενους ωφέλιμες για την οικογένεια παροχές, όπως η ευελιξία, η κατανομή των θέσεων εργασίας ή η εργασία από απόσταση.

• Πρόσβαση στη χρηματοδότηση:

Σύμφωνα με μελέτες, σχεδόν οι μισές γυναίκες (45%) αναφέρουν ότι η πρόσβαση στη χρηματοδότηση αποτελεί εμπόδιο για το ξεκίνημα μιας επιχείρησης, σε σύγκριση με το 36% των ανδρών. Οι άνδρες επιχειρηματίες είναι περισσότερο διατεθειμένοι να αναζητήσουν επενδύσεις προσεγγίζοντας επιχειρηματίες κεφαλαίων ή τράπεζες, με αποτέλεσμα να αποκτήσουν περισσότερα κεφάλαια για να χρηματοδοτήσουν τις επιχειρήσεις τους. Τα κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών εξακολουθούν να κυριαρχούνται από άνδρες, με τους επενδυτές κεφαλαίων να επενδύουν κυρίως σε εταιρείες τεχνολογίας, οι οποίες είναι λιγότερο πιθανό να δημιουργηθούν από γυναίκες.

Οι γυναίκες συνήθως ξεκινούν τις επιχειρήσεις τους με σημαντικά μικρότερα κεφάλαια από τους άνδρες και προτιμούν τις εσωτερικές πηγές μετοχικού κεφαλαίου – με δανεισμό από οικογενειακά και προσωπικά δίκτυα ή με επιχορηγήσεις. Επίσης, η ‘‘εξωτερική’’ χρηματοδότηση περιορίζεται από το σχετικά μικρό αριθμό επενδυτικών κεφαλαίων που προέρχονται από γυναίκες, γεγονός που εμποδίζει ακόμη περισσότερες το γυναικείο φύλο να κερδίσει κεφάλαια χρησιμοποιώντας αυτές τις οδούς.

• Αυτοπεποίθηση:

Πολλοί είναι αυτοί που προσδιορίζουν το επιχειρηματικό κεφάλαιο ως συνδυασμό ανθρώπινου κεφαλαίου (εκπαίδευση, εμπειρία), κοινωνικού κεφαλαίου (δίκτυα) και οικονομικού κεφαλαίου (εισόδημα, αποταμιεύσεις, εξασφαλίσεις). Σύμφωνα με αυτόν τον ορισμό, οι γυναίκες συνήθως ξεκινούν τις επιχειρήσεις τους με χαμηλότερα επίπεδα επιχειρηματικού κεφαλαίο, όπως ήδη έχουμε αναφέρει. Σε συνδυασμό με την απουσία ισχυρών γυναικείων προτύπων συγκριτικά με τους άνδρες, οι γυναίκες τείνουν να έχουν χαμηλότερη αυτοπεποίθηση, ακόμη και σε σύγκριση με τους άνδρες με παρόμοιο επιχειρηματικό κεφάλαιο.

Παρόλα αυτά, η έναρξη μιας ψηφιακής επιχείρησης είναι ελκυστική και για τα δύο φύλα. Η ανάγκη για συνεργασία, καινοτομία και εφευρετικότητα, ο στόχος της δημιουργίας θετικών αποτελεσμάτων για το προσωπικό, τους πελάτες και τις κοινότητες, η αυξανόμενη δημοτικότητα εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης είναι κάποια από τα χαρακτηριστηκά που ελκύουν τους ανερχόμενους κοινωνικούς επιχειρηματίες.

Οι διαφορές των δύο φύλων μπορούν να εξηγήσουν γιατί οι ψηφιακές επιχειρήσεις απευθύνονται στον τρόπο με τον οποίο οι γυναίκες επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν. Γνωρίζοντας και κατανοώντας αυτές τις διαφορές, είναι πολύ πιο εύκολο να αντιμετωπιστούν τα εμπόδια που ενδέχεται να κρατούν οι γυναίκες πίσω. Αυτό είναι ίσως και το κλειδί στο τρόπο με τον οποίο ενθαρρύνουμε τις γυναίκες στον τομέα των επιχειρήσεων. Η συμβολή του τομέα των ψηφιακών επιχειρήσεων στην οικονομία είναι τεράστια και με τη σωστή υποστήριξη των γυναικείων ψηφιακών επιχειρήσεων, υποστηρίζουμε και την ανάπτυξη του τομέα, την εξισορρόπηση της ανισότητας και της αξιοκρατίας.